Osobowość borderline (BPD) to innymi słowy osobowość z pogranicza. Charakteryzuje się stałymi wahaniami nastrojów i niestabilnością emocjonalną. To stosunkowo mało znany termin, który nie zapisał się jeszcze w powszechnej świadomości społecznej.
Co oznacza i z czym się wiąże? I dlaczego tak często mówi się o osobach z tego typu zaburzeniem w kontekście swoistego piekła na ziemi i tańca na linie nad przepaścią? Na koniec czy osobowość borderline uniemożliwia budowanie szczęśliwych związków? Przeczytaj!
Jak często występuje?
Osobowość borderline (borderline personality disorder) to zaburzenie dotykające 1,6% Amerykanów w wieku powyżej 18 roku życia.
Jak statystyki wyglądają w Polsce?
Podobnie.
Zapadalność na to zaburzenie wynosi od 1 do 2%. Najczęściej ten typ osobowości prezentują kobiety.
Osobowość borderline – zaburzenia osobowości
Osobowość borderline określa takie zaburzenia zachowania, które mieszczą się między zaburzeniami schizofrenicznymi a nerwicą.
Objawy mogą być bardzo różne, a ich intensywność skrajnie odmienna. U pacjentów z osobowością borderline nie dochodzi do takich zaburzeń, w przypadku których można byłoby zdiagnozować schizofrenię. Leczenie też jest dużo prostsze. Statystyki pokazują, ze połowa pacjentów już po dwóch latach psychoterapii zostaje wyleczona.
Osoby z pogranicza nazywane są jako “stabilne w swojej niestabilności”. Mają dość chwiejną osobowość, wykazują skrajne reakcje i zachowania, ale nadal dość stabilne, dalekie od poważniejszych zaburzeń.
Budowanie z nimi związków jest trudne i narażone na ciągłą frustracje. Świadomość zaburzenia otwiera drogę do pracy nad sobą i umożliwia redukcję przykrych objawów. Zazwyczaj konieczna jest wizyta u specjalisty i nierzadko przyjmowanie leków.
Osobowość borderline: objawy
O osobowości borderline można mówić, gdy:
- tworzysz intensywne, niestabilne związki, bardzo chaotyczne relacje,
- jesteś niepewna siebie,
- nie wiesz, kim jesteś,
- czujesz się odrzucona – myślisz, że nikt Cię nie kocha, nikt w pełni nie akceptuje,
- masz problem z akceptacją rozstań – z mężczyzną, przyjacielem, z pracą,
- w jednym momencie idealizujesz daną osobę, by za chwilę uważać ją za niewystarczająco dobrą,
- odczuwasz silną potrzebę tworzenia związku na wyłączność, objawiającego się zagarnianiem drugiej osoby i jej prywatności,
- odczuwasz ekstremalny strach przed porzuceniem,
- pojawiają się u Ciebie stany lękowe, napady paniki,
- masz natręctwa,
- doświadczasz bóli somatycznych,
- samookaleczasz się, obżerasz się, nadużywasz alkoholu,
- masz zaburzony obraz samej siebie – postrzegasz siebie jako złą osobę,
- masz okresy paranoi będące konsekwencją stresu, objawiające się utratą kontaktu z rzeczywistością,
- towarzyszą Ci impulsywne, ryzykowne zachowania – hazard, przygodny seks, ekstremalne sporty, niezrozumiałe zachowania – nagłe zakończenie dobrze rokującego związku,
- samobójcze groźby,
- samookaleczenia się,
- niewłaściwie nakierowany, intensywny, sarkastyczny gniew,
- wahania nastroju trwające od kilku godzin do kilku dni,
- odbierasz zniekształcone dane z otoczenia,
- doświadczasz ekstremalnych emocji,
- doświadczasz impulsywności,
- mierzysz się z ciągłym uczucie pustki.
To, co odróżnia osobowość borderline od innych zaburzeń to charakterystyczna dla niej trudność z jednoczesnym odbiorem drugiej osoby, posiadającej dobre i złe cechy. Bliscy są odbierani skrajnie, a podejście do nich na bieżąco się zmienia, przechodzi od uwielbienia do nienawiści.
Kiedy zaczyna się problem?
Osobowość borderline zazwyczaj wykształca się podczas wkraczania we wczesną dorosłość. Stan ten daje się we znaki najmocniej w młodości, z czasem można nauczyć się z nim funkcjonować w taki sposób, by go opanować.
Wielu psychologów łączy osobowość borderline z wewnętrznym dzieckiem, nieutulonym i skrzywdzonym, który jest prawdziwie przerażone, obawia się opuszczenia i nie radzi sobie z własnymi emocjami.
Osobowość z pogranicza – przyczyny
Wymienia się trzy czynniki, które mają wpływ na rozwój osobowości borderline:
- genetyka – zaburzenia osobowości mogą być dziedziczone i mieć związek z innymi zaburzeniami występujących w danej rodzinie,
- zmiany w mózgu – niektóre badania sugerują, że osobowość borderline ma związek ze zmianami w niektórych obszarach mózgu powiązanych z regulacją emocjami, impulsywnością, agresją. Przypuszcza się, że przyczyna może leżeć w nieprawidłowym wydzielaniu serotoniny,
- czynnik środowiskowe – trudne i traumatyczne przeżycia z dzieciństwa: utrata bliskiej osoby, przemoc seksualna. Poczucie porzucenia.
Jakie związki tworzą osoby z pogranicza?
Osoby z pogranicza mają za sobą zazwyczaj wiele burzliwych, dramatycznych związków. Każdy o podobnej historii, w którym obfitują skrajne emocje i brak stabilności. Związki te porównuje się do swoistego rollercoastera.
Często przyciągają osoby o typie narcystycznym, co ma związek z tym, że nie mają ustalonych granic.
Nie sposób zadbać o ich stabilność z powodu problemu z oceną własnej osoby i odbieraniem drugiej połówki skrajnie – jednego dnia jak anioła, a drugiego jak człowieka, który nie zasługuje nawet na odrobinę sympatii…To sprawia, że osobowość borderline staje się nieprzewidywalna.
Z drugiej strony osobowość z borderline to nie wyrok i etykietka, która nie pozwala na szczęście w życiu. O ile zaburzenie jest kontrolowane i leczone, pozwala na prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Pozwala osiągnąć pełną satysfakcję poprzez czerpanie “profitów” z pozytywnych cech, takich, jak większa wrażliwość, namiętność, zaangażowanie partnera. Dzięki temu można stworzyć stabilną relację, uprzednio radząc sobie z zagrożeniami wynikającym z osobowości z pogranicza.
