Abraham Maslow, amerykański psycholog dokonał podziału ludzkich potrzeb. Wyróżnił potrzeby podstawowe i wyższego rzędu. Niektórzy ludzie koncentrują się, a właściwie zatrzymują na podstawowych potrzebach – żeby mieć co zjeść, gdzie żyć i w co się ubrać. Czasami dlatego, że inaczej się nie da (z uwagi na dochody), innym razem z powodu „prostej” konstrukcji osobowości. Jest też druga grupa osób, to ci, którzy wykazują głód „doznań, potrzeb i działania”. To jednostki mające wielką potrzebę dążenia do wyższych potrzeb. Maslow wskazał, po czym można poznać osobę o wysokich potrzebach samorealizacji. Oto najważniejsze jej cechy.
Jakie mamy potrzeby w życiu?
Klasyczny podział Abrahama Maslowa wygląda następująco. Mamy potrzeby podstawowe, niższego szczebla i potrzeby wyższego szczebla, zwane metapotrzebami.
Do podstawowych potrzeb zalicza się: potrzeby fizjologiczne, potrzeba bezpieczeństwa, miłości, przynależności, szacunku i uznania. Do wyższych potrzeb zaliczamy potrzebę samorealizacji.
Potrzeba samorealizacji to dążenie do znalezienia sensu, do doskonalenia siebie i własnych kompetencji, chodzi o rozwój osobowości i dążenia do bycia najlepszą wersją siebie. Jeśli potrzeba samorozwoju jest zaspokojona, człowiek czuje spokój. Ma poczucie, że jest we właściwym miejscu, robi to, co powinien.
Ma wpływ na swoje życie i wie, że może osiągnąć wiele, jeśli będzie działać konsekwentnie i bez zbędnej presji.
Po czym jednak poznać, że jesteśmy jednostką nastawioną na samorealizację? Maslow dokładnie opisuje osoby, które osiągnęły ten wyższy poziom na skali rozwoju.
Po czym poznać, że jesteś jednostką nastawioną na samorealizację?
Jednostka nastawiona na samorealizację jest otwarta na doświadczenie, optymistycznie nastawiona do działania, niekoniecznie wierzy jednak ślepo w efekty każdych dążeń. Jest spontaniczna i uważna.
- Akceptuje siebie i innych. Rozumie, że każdy jest inny, ma inne potrzeby i podejście do życia. Akceptuje zarówno mocne, jak i słabe strony swojej osobowości. Innymi słowy widzi braki, niekonsekwencje i słabości jednak traktuje je jako coś oczywistego, naturalnego, z czym nie trzeba wszelkimi środkami walczyć.
- Dostrzega rzeczywistość. Widzi ją w całym wymiarze. Człowiek nastawiony na samorealizację
widzi pełniej otoczenie, rozróżnia to, co nowe i autentyczne. Daleki jest od stereotypów,
kierowania się w życiu przeczuciami, wierzeniami, czy jakąś „magią”. - Odrzucanie konwencjonalności. Osoba samorealizująca jest szczera, spontaniczna, otwarta. Nie lubi sztuczności czy konwencji, które nic nie wnoszą. Jej system etyczny jest powyżej „durnych zakazów”, widząc nielogiczny wymiar niektórych zaleceń, potrafi przeciwstawić się prawu. Działa po swojemu. Jest daleka od tego, co pospolite, zwyczajne. Osoba samorealizująca nie przyjmuje na słowo tego, co pospolicie uważane jest za prawidłowe.
- Odrzucanie mody, tego, co na topie. Wybieranie wybiórcze z rzeczywistości. Krytyczne podejście do tego, co jest aktualnie modne.
- Humor, który jest niezłośliwy i nieponiżający. Odrzucanie prostych, tandetnych żartów, niezniżanie się do poziomu szydzenia z innych. Humor osób samorealizujących się jest filozoficzny, zaskakujący, głębszy, czasami trudny do zrozumienia, bo wymaga błyskotliwości i chwili zastanowienia.
Dystans i autonomia
Osoba samorealizująca można uznać, że ma „swój świat”. Ma ogromny dystans do współczesnej rzeczywistości i jej absurdów.
W sytuacjach krytycznych umie zachować dystans i rezerwę. Ma świadomość, że nawet wyjątkowo beznadziejna sytuacja to lekcja i że zawsze jest wyjście, niekoniecznie proste. Jednak jednostka samorealizująca się nie obawia się pracy, którą trzeba włożyć w wyjście z danej sytuacji. Wie, że da sobie radę, bo ma ku temu kompetencje.
Osoby samorealizujące skupiają się na problemach odwiecznych, nie błahostkach. Lubią rozważać aspekty filozoficzne, zajmować się tematami, które zmieniają rzeczywistość.
To, co charakterystyczne to niezależność od otoczenia i kultury. Jednostka samorealizująca się rozwija się, bo taka jest jej potrzeba. Nie liczą się wskazania innych, tylko to, czego ona pragnie – a to jest w gruncie dobre, bo wybrane starannie, biorąc pod uwagę mnóstwo drobnych aspektów.
Liczy się droga
Dla osób wybierających samorozwój liczy się droga do celu. Niekoniecznie sam cel, ale właśnie droga, która do niego prowadzi. To ona ma nas zmieniać i doskonalić. Dążeniu do czegoś większego od nas samych towarzyszy wiedza na temat tego, co jest dobre, a co złe. Nigdy nie myli się podstawowych wartości, bo to one są najistotniejsze do osób nastawionych na rozwój.
Doznawanie świata
Osoby nastawione na samorealizację, według Maslowa, są wrażliwe na doświadczenia. Potrafią doceniać piękno chwili, zachwycać się, radować. Są gotowe do przeżywania „mistycznych chwil”, kiedy doświadczają ekstazy, olśnienia. Nie chodzi jednak w tym o doświadczenia religijne czy związane z podziwianiem przyrody, a o coś zgoła innego.
Niejednokrotnie jednostki dążące do samorealizacji mają poczucie, że to co robią jest ważne. Nawet w drobnych momentach dnia codziennego odnajdują głębszy sens. Zanurzają się w chwili i dosłownie nic innego nie ma już znaczenia.
Uwielbiają poszukiwanie, realizację celów i te chwile, kiedy odkryją coś nowego, nową prawdę, zależność. To energia, która ich napędza do działania.
Mają bowiem silną potrzebę tworzenia, uczestniczenia w czymś nowym, co ma realne znaczenie. Nie znoszą aktywności przeciętnych, monotonnych, nudnych i nic nie znaczących.
Niesienie pomocy innym
Cechą charakterystyczną osób nastawionych na samorozwój jest termin określony jako
Gemeinschaftsgefühl. Oznacza on wspólne działanie z innymi. Termin ten wprowadził Alfred Adler, żeby określić specyficzną nić łączącą osoby samorealizujące z innymi. Z jednej strony pojawia się gniew, zniechęcenie, poczucia bycia niezrozumiany, z drugiej chęć pomocy i tworzenia czegoś większego od nas samych.
Kontakt z innymi
Osoby nastawione na rozwój, w opinii Maslowa, nie lubią powierzchownych kontaktów. Ich relacje są głębokie, prawdziwie silne. To rodzaj relacji, której doświadczają nieliczni. Polegający na prawdziwym poznaniu i dokładnym zrozumieniu, z jednoczesną akceptacją wszelkich wad i słabości. Związek z drugą osobę też ma być drogą do samorealizacji, a to wymaga czasu, cierpliwości i prawdziwego oddania.
Inna cecha, o której trzeba wspomnieć, to ogromna wrażliwość na potrzeby innych, a także szacunek, który okazuje się każdemu, nawet osobie o niższym wykształceniu czy statusie społecznym. Osoba nastawiona na samorozwój szanuje każdego, niezależnie od jego poglądów i stylu życia. Ma świadomość wad, które dotyczą każdego, jednak umie wyjść ponad je i uczyć się od ludzi, których inni często nie zauważają.
Potrzeba twórczości
Osoby nastawione na samorozwój mają również silną potrzebę twórczości. Wyróżnia je oryginalność myśli i działania. Są one spontaniczne i nastawione na działanie, zdystansowane do norm i zaleceń.
Wychodzą ponadto, co przyjęte, zamiast przetartych szlaków wybierają jeszcze nieodkryte rejony.
