Jak radzić sobie z toksycznym rodzicem w dorosłym życiu?

Już nie jesteś dzieckiem. I to jest dobra wiadomość. Możesz zadbać o siebie, nie musisz godzić się na to, na co byłaś skazana w przeszłości. Jest też jednak zła wiadomość i to… znacznie utrudniająca życie.

Toksyczny rodzic nadal powoduje dużo problemów. I mimo upływu lat, trudno się bronić. Powód jest prosty. W kontakcie z mamą czy tatą często odgrywamy role znane z przeszłości. Zostajemy wbici w znany schemat komunikacji. I mimo że tego mocno nie chcemy, to kolejne spotkania pokazują, że uwolnienie się z toksycznej pajęczyny jest bardzo trudne. Gdy próbujemy, zaczyna się szantaż, manipulacja, agresja słowna. W oczach najbliższych stajemy się czarnymi owcami. Niewdzięcznikami, osobami spod ciemnej gwiazdy. Bo jak możesz stawiać granice, mówić, że czegoś już nie będziesz akceptować, jak śmiesz nie godzić się na to, co znasz od lat? Sprawiasz rodzicowi przykrość! Nie tak Cię przecież wychowano!

Brak szacunku

Rodzice są przekonani, że należy się im szacunek. I mają rację. Ludzi trzeba szanować.

Jednak to nie jest tak, że starszym należy się poważanie z automatu, niezależnie od tego, jak się zachowują i co robią. Poza tym podstawą jest, by szanować się nawzajem.

Jeśli starszy rodzic nie szanuje dziecka, to trudno oczekiwać, że dorosłe dziecko będzie z ogromnym respektem podchodziło do swojego rodzica.

Wymaganie pewnego poziomu dyskusji dotyczy obu stron. Żadna nie powinna łamać pewnych reguł. Tymczasem wielu starszym rodzicom wydaje się, że nadal mogą kajać, krytykować, a nawet wyśmiewać własne dorosłe dzieci, bo są rodzicami. Są zdania, że jeśli uważają, że reprymenda jest ich dzieciom potrzebna, to cel uświęca środki.

Nic bardziej mylnego.

W naszym społeczeństwie nadal panuje dziwny brak spójności. Wymagamy, żeby dzieci szanowały rodziców, ale zapominamy, że rodzice również powinni szanować własne dzieci!

Traktowanie z góry

Istnieje mnóstwo metod wychowawczych, a do tego jeszcze więcej teorii na temat tego, jak powinna wyglądać opieka nad dziećmi. Mimo często ogromnych różnic, wszystkie są zgodne co do tego, że proces wychowania w tradycyjnym wydaniu w pewnym momencie się kończy. Z wprost wyrażanego,, aktywnego powinien wyciszyć się i poprzestać na dobrym przykładzie.

Kontrolę zamienia się na wsparcie. Częste upominanie należy zmienić w empatię i gotowość niesienia pomocy. Z pozycji autorytetu rodzic przechodzi na bardziej równorzędne, partnerskie stanowisko.

Nie zawsze jednak tak się dzieje. Wielu rodziców nie chce oddać “pałeczki przywództwa” i jest święcie przekonanych, że mogą nadal organizować czas i decydować o życiu 30 czy 40 latków. To napotyka na zrozumiały opór i… problem gotowy.

Próba narzucania swojego sposobu myślenia

W pewnym momencie mądry rodzic powinien przyjąć, że jego aktywna rola się kończy. Nadal dobrze, gdyby był blisko, ale to czas, aby zająć się sobą, skupić się na własnym życiu, jeśli wcześniej tego nie zrobił. Niestety wielu nie jest gotowych, by zrobić kilka kroków wstecz, i często zaczyna przekraczać granicę:

• ingeruje w życiowe wybory dziecka. To nie są tak zwane “dobre rady”, ale próba wymuszenia pewnego zachowania. Jeśli się nie poddasz, to jesteś ta zła.
• sądzi, że wie lepiej, jak powinno żyć jego dorosłe dziecko,
• próbuje wychowywać własne wnuki – zdarza się, że gdy dziecko wprost pyta o coś mamę, to…odpowiada babcia,
• traktuje dorosłe dzieci jak osoby, które trzeba wyręczać w nawet najprostszych czynnościach, bo na pewno sobie same nie poradzą,
• gdy próbujesz zrobić po swojemu, obraża się, manipuluje, próbuje robić coś za Twoimi plecami,
• krytykuje Twojego partnera, kogo byś nie wybrała, on zawsze jest nieodpowiedni,
• publicznie Cię ośmiesza,
• rozpowiada na Twój temat kłamstwa,
• twierdzi, że źle wychowujesz dzieci i popełniasz mnóstwo błędów (często przy Twoich dzieciach),
• wprost podważa Twój autorytet przy dzieciach, próbuje buntować je przeciwko Tobie.

Lista problemów jest znacznie dłuższa…. To tylko przykłady. Tak zwany wierzchołek góry lodowej.

Problem z toksycznymi rodzicami jest taki, że nie są oni gotowi na rozmowy. Właściwie każdą próbę dialogu traktują jak zamach na swoje święte prawo do bycia takimi, jakimi są. Nie potrafią przyznać się do błędu, bo to zniszczyłoby ich kruche poczucie własnej wartości.

Trudno ich winić. Sami byli wychowywani w toksycznych rodzinach, często takich, w których ich rodzeństwo było faworyzowane, a oni emocjonalnie zaniedbywani. Ich wewnętrzne zbiorniki są puste, a z pustego to nawet Salomon nie naleje…

Jak zatem sobie radzić?

Niestety nie ma złotych rad.

Na pewno trzeba zadbać o siebie. Zrozumieć to, co się dzieje i nie pozwolić, by toksyczne mechanizmy przeniknęły do naszej rodziny i ją zniszczyły. Trzeba chronić własne dzieci, męża, który miewa ogromny problem ze spokojnym obserwowaniem tego, co się dzieje.

Jeśli uporamy się z trudną przeszłością, bardzo szybko zauważymy, że coś, z czym sami zmagaliśmy się jako dzieci stanie się całkiem niezrozumiałe dla naszych dorastających dzieci. I to często właśnie one będą najgłośniej protestować, gdy w trakcie spotkania z dziadkami zostaną przekroczone ich granice. To najmłodsi będą wskazywać na niesprawiedliwości, przykre zachowania. Ich protest będzie naturalny i spontanicznie wyrażony! Z czasem, jeśli nic się nie zmieni, zwyczajnie…przestaną lubić dziadków.

Rozmowy, rozmowy…i stawianie granic

Jeśli rozmowy nie przynoszą skutku, jedynym rozwiązaniem jest ograniczenie spotkań – zarówno pod względem ich częstotliwości i czasu trwania. Poza tym, gdy do nich dochodzi, wskazane jest ograniczenie rozmów, unikanie zapalnych tematów, niewchodzenie w dyskusję, a gdy żadna metoda nie działa, pożegnanie się.

Warto pamiętać, że już nie jesteś dzieckiem, a rodzic nie ma na Ciebie takiego wpływu jak kiedyś. Choć być może każde przykre słowo przeżywasz, to tylko od Ciebie będzie zależało, jak bardzo weźmiesz je do siebie. Podstawa to dbanie o siebie, swój komfort i zdrowie.

Po spotkaniu z toksycznym rodzicem będzie trzeba odchorować. Powrót do wewnętrznej równowagi, zwłaszcza w przypadku wrażliwych osób może potrwać nawet kilka dni.